śluza nr IV

mało ocen

Opis zdjęcia

Projekt budowy Kanału Bydgoskiego, łączącego Brdę z Notecią, powstał przed rozbiorami. Według projektu kapitana artylerii konnej i geografa królewskiego Franciszka F. Czakiego kanał miał przebiegać w stosunku do późniejszej trasy bardziej na południe i łączyć się z Notecią w rejonie Rynarzewa, gdzie rzeka przepływa najbliżej Bydgoszczy. Na trasie miano zbudować 6 śluz. Sposoby jego realizacji były przedmiotem obrad Sejmu w 1768 r. Projekt nie doczekał się w tej wersji realizacji z powodu zaboru Bydgoszczy i Krajny przez Prusy. W niespełna rok po zaborze, na wiosnę 1773 r. rozpoczęto przy pomocy ok. 8 tys. robotników zwerbowanych w Meklemburgii i Turyngii prace przy budowie kanału wg pruskiego projektu. Budowę zakończono we wrześniu 1774 r. a kanał przekazano w użytkowanie na wiosnę 1775 r. Jego długość wynosiła 26,7 km. Było na nim 8 śluz konstrukcji drewnianej. Powstała droga wodna łącząca zachód i wschód kontynentu. Wkrótce, na skutek zamulenia, wznowiono prace przy jego pogłębianiu i przebudowie śluz. Mimo tych przedsięwzięć aż do kolejnej przebudowy w czasach Księstwa Warszawskiego kanał nie stanowił w pełni sprawnej drogi wodnej. Dopiero w latach 1812-15, po ścięciu niebezpiecznych zakoli na Brdzie, budowie jazu w Dębinku, umożliwiającego spiętrzenie wody na górnej Noteci, oraz śluzy nakielskiej i grobli na Brdzie powyżej śluzy bydgoskiej, polepszyły się warunki żeglugowe na kanale. Jego znaczenie wzrosło jednak dopiero od 1883 r., gdy pojawiły się na nim statki parowe. Kanałem przewożono wówczas rocznie ok. 500 ton towarów. Kolejną przebudowę przeprowadzono w l. 1910-15. Skrócono go wówczas o ok. 4 km, na odcinku 5 śluz miejskich. Równocześnie wskutek budowy 4 większych, nowoczesnych śluz odpowiedniej wielkości na dalszym odcinku kanału (V, VII, VIII i IX) umożliwiono przepływ 400-tonowych barek. Stary Kanał przestał wówczas pełnić funkcję żeglowną, a nowy odcinek kanału (długości 1630 m) połączył go z Brdą poprzez śluzy 'Okole' i 'Czyżkówko'. Żegluga starym odcinkiem Kanału Bydgoskiego ustała ostatecznie z końcem lat 40. XX w. Tzw. Nowym Kanałem przewożono w okresie międzywojennym średnio w ciągu roku 100 ton towarów. Po II wojnie światowej przewóz kanałem wzrastał, do lat 70. XX w. Aktualnie wykorzystywany jest w minimalnym stopniu. Podczas przebudowy układu komunikacyjnego w rejonie ul. marszałka Focha w latach 60. XX w. zasypano 2 śluzy i część Starego Kanału zastępując go rurociągiem i rowem łączącym Brdę za śluzą nr IV (www bydgoszcz pl)