Zasada, dzięki której działają dzisiejsze aparaty prowadzi nas do Leonarda Da Vinci, który pokazał, że aby stworzyć projekcję obrazu wystarczy mały otwór przez który przechodzi światło. Im mniejszy był otwór tym ostrzejszy obraz. Pierwszy aparat - Camera Obscura - powstał na początku XVII w. Dużo więcej czasu zabrało odkrycie światłoczułego materiału, który by "zapisywał" obraz. Dokonał tego dopiero w 1826r. Francuz Joseph Niepce, który odkrył, że chlorek srebra może być użyty do produkcji światłoczułego materiału.
Każdy aparat, nieważne jak prosty w budowie i obsłudze, aby efektywnie działać musi składać się z następujących elementów:
Korpusu: pudełko w którym trzyma się film przed i po ekspozycji
Obiektyw: urządzenie skupiające promienie świetlne na filmie
Przysłona: urządzenie kontrolujące ilość światła padającego na film
Migawka: urządzenie kontrolujące czas w jakim film jest wystawiony na działanie światła
Celownik: urządzenie pozwalające nam efektywnie kadrować obraz, który chcemy utrwalić
Transporter: urządzenie utrzymujące i przewijające film
GŁÓWNE TYPY APARATÓW:
Lustrzanki
Aparaty średnioformatowe
Kompakty
Aparaty cyfrowe
1. Części aparatu
Zaczynamy od małego ciasnego pudełka, które trzyma film - część ta nazwana jest korpusem.
Następną częścią jest migawka. Migawka może być umiejscowiona w korpusie przed filmem lub w obiektywie. Kontroluje kiedy światło trafia do aparatu i jak długo działa na film. Dobry aparat powinien mieć regulację czasu otwarcia migawki.
Obiektyw wpuszcza światło do aparatu i skupia obraz na filmie. Obiektyw decyduje także o tym jak duży będzie obraz opierając się na długości ogniskowej.
Przysłona kontroluje jak dużo światła dociera do aparatu. Znajduje się w obiektywie i najczęściej regulowana jest jednym z jego pierścieni.
Celownik to okienko z tyłu aparatu, przez które fotografujący znajduje interesujący go obiekt.
Transport filmu - pomimo że nie jest to bezpośrednie urządzenie kontrolujące pracę aparatu, to odgrywa bardzo dużą rolę. W starszych typach aparatów transport odbywał się dzięki dźwigni mechanicznej, a obecnie przeważnie jest automatyczny.
1.1. Migawka
Mechanizm kontrolujący długość ekspozycji filmu na światło. Mechanizm ten może być zarówno wbudowany w obiektyw (migawka obiektywowa) lub w korpus (migawka o przebiegu pionowym lub poziomym).
Każda prędkość migawki to ułamek sekundy - 1/1000 sekundy, 1/4 sekundy. Czas B trzyma migawkę otwartą tak długo jak długo trzymamy spust migawki. Każda prędkość podwaja lub dwukrotnie zmniejsza czas w jakim światło może wpadać do korpusu.
Najbardziej popularne czasy migawki to:
2000 - 1000 - 500 - 250 - 125 - 60 - 30 - 15 - 8 - 4 - 2 - 1 - B
Zmieniając liczbę migawki na kolejną mniejszą (np. z 1000 na 500, z 8 na 4) dwukrotnie wydłużamy czas naświetlania. Odwrotnie, zmieniając liczbę migawki na kolejną większą (np. z 250 na 500, z 30 na 60) dwukrotnie czas skracamy.
Efekty uzyskiwane regulacją migawki:
Zatrzymanie ruchu - krótkie czasy migawki "zamrażają" ruch (zwykle od czasu 1/125 coraz krótsze)
Pokazywanie ruchu - dłuższe czasy migawki dają efekt rozmycia powodującego wrażenie ruchu (zwykle czasy od 1/60 sekundy dłuższe).
1.2. Przysłona
Przysłona kontroluje ile światła dociera do aparatu. Skala umowna do jej pokazywania oznaczona jest literą "f". Jasność obrazu zależna od tej skali jest kombinacją wielkości przysłony i długości ogniskowej obiektywu. Wielkość przysłony w Pentaxach regulowana jest pierścieniem na obiektywie. Zmieniając wielkość otwarcia przysłony f o 1 wielkość podwajamy lub dwukrotnie zmniejszamy ilość światła docierającą do filmu. Im większa liczba f tym mniejszy otwór właściwy, im mniejsza liczba f tym otwór ten jest większy (np. liczba f 5.6 wpuszcza dwa razy tyle światła co f8 podczas gdy f11 tylko połowę tego światła.
Najpopularniejsze wartości przysłony:
1.4 - 2 - 2.8 - 4 - 5.6 - 8 - 11 - 16 - 22 - 32
Każda z tych liczb to ułamek (f2 to 1/2, f22 to 1/22) reprezentujący relację otworu właściwego przysłony do długości ogniskowej obiektywu. Przysłona f2 obiektywu 50mm wpuszcza taką samą ilość światła co ta sama przysłona w teleobiektywie 200mm, pomimo faktu, że otwór właściwy jest inny.
Regulacja przysłony kontroluje głębię ostrości - jak duża część obrazu będzie ostra.
Zwiększanie głębi ostrości - aby jak największa część obrazu miała właściwą ostrość (np. przy zdjęciach krajobrazowych) należy wybrać jak największą liczbę przysłony (otwór jak najmniejszy)
Zmniejszanie głębi ostrości - np. przy zdjęciach portretowych (ostry jest tylko motyw przewodni) trzeba wybrać jak najmniejszą liczbę przysłony (otwór jak największy).
2. Ekspozycja
Robiąc zdjęcia, wystawiamy film na ekspozycję światła. Dwie części pracujące nad kontrolą ekspozycji to przysłona i migawka. Wiedząc, że zarówno przysłona jak i migawka dwukrotnie zwiększają bądź zmniejszają ilość / długość dostępu światła, możemy uzyskać te same wyniki stosując różne kombinacje ustawień. Przysłona aparatu działa jak kran. Jeśli odkręcimy kurki do połowy, szklanka zostanie w połowie wypełniona w tym samym czasie, w którym mogłaby być wypełniona do pełna gdyby kran był odkręcony od końca. Tak samo jest z filmem: jeśli dla właściwej ekspozycji potrzebna jest przysłona f4, a ustawiona jest f5.6, film otrzyma tylko połowę światła potrzebnego do właściwej ekspozycji. To samo można powiedzieć o czasach migawki. Gdy kran jest odkręcony, szklanka, którą wypełnilibyśmy w 4 sekundy, po 2 sekundach będzie tylko w połowie pełna. Dotyczy to ekspozycji filmu. Jeśli poprawna ekspozycja wymaga aby film był naświetlany 1/30 sekundy, a migawka ustawiona jest na 1/60, to film otrzyma tylko połowę wymaganego światła. Aby naświetlenie było właściwe, ilość światła (przysłona) musi być zbalansowana z odpowiednim czasem (migawka) w jakim dochodzi ono do filmu. Odkręcenie kranu do końca pozwoli napełnić szklankę w 2 sekundy. Odkręcenie kranu do połowy pozwoli napełnić szklankę w 4 sekundy. Rezultat będzie ten sam - szklanka jest pełna. Przysłona determinująca ilość światła docierającego do filmu nie pracuje sama. Czas migawki także jest odpowiedzialny za ekspozycję. Na przykład czas otwarcia migawki w jasny, słoneczny dzień - używając przysłony f11 - może wynosić 1/125 sekundy. Jednakże w pochmurny dzień dla tej samej liczby przysłony i poprawnej ekspozycji czas może się wydłużyć do 1/30 sekundy.
Ustawienia dla poprawnej ekspozycji określa światłomierz. Większość aparatów ma wbudowany światłomierz pokazujący odpowiednie ustawienia lub automatycznie je kontrolujący. Jeśli różne ustawienia dają taką samą ekspozycję po co używać f5.6 z czasem 1/125 zamiast f11 z czasem 1/30? Dwa dobre powody: wybierając odpowiednią kombinację dla danej sytuacji kontrolujemy głębię ostrości i efekt ukazania ruchu.
2.1. Automatyczna kontrola ekspozycji
Zrozumienie podstawowych związków pomiędzy przysłoną i migawką pozwoli użytkownikowi wydobyć to co najlepsze z możliwości funkcji automatycznej ekspozycji. Większość nowoczesnych lustrzanek oferuje automatykę z priorytetem przysłony, automatykę z priorytetem migawki oraz automatykę programową. Te funkcje pozwalają fotografowi skoncentrować się na obrazie - aparat zajmuje się ekspozycją.
Automatyka z priorytetem przysłony
Użytkownik ustawia otwór przysłony - aparat dobiera prędkość migawki. Ta funkcja jest idealna do kontroli głębi ostrości, zwłaszcza przy zdjęciach krajobrazowych i portretowych.
Automatyka z priorytetem migawki
Użytkownik wybiera czas otwarcia migawki - aparat wybiera przysłonę. Funkcja fotografowania z priorytetem migawki jest idealna do kontroli akcji i ruchu.
Automatyka programowa
Aparat wybiera i czas otwarcia migawki, i wielkość przysłony. Część aparatów bierze pod uwagę także rodzaj używanego obiektywu - faworyzując krótsze czasy przy dłuższych obiektywach (mniejsza stabilność, większa prawdopodobność rozmycia obrazu przy dłuższych czasach naświetlania).
Wiele lustrzanek oferuje także tryby fotografowania oparte na najczęstszych potrzebach fotografów. Najbardziej popularne automatyczne programy to: portret, krajobraz, makro, sport. Różnica polega na kombinacjach ustawień przysłony i migawki.
2.2. Pomiar światła
W popularnym użyciu występują dwa typy pomiaru światła: światłomierze ręczne i światłomierze wbudowane w aparat. Światłomierze ręczne mogą być na światło odbite lub padające. Te wbudowane w aparat mierzą światło odbite.
Pomiar światła odbitego
Mierzone światło odbija się od przedmiotu zdjęcia. Najpopularniejsze są tutaj światłomierze punktowe.
Pomiar światła padającego
Mierzy natężenie światła padającego na obiekt zdjęcia. Te światłomierze są najbardziej dokładne, zwłaszcza gdy obiekt ma wiele różnych odcieni i jest różnie stonowany.
Jak na razie najpopularniejszym używanym światłomierzem jest wbudowany TTL, który znajdujemy w lustrzankach. Pomiar TTL dzielimy na trzy podstawowe typy: matrycowy, centralnie - ważony i wielosegmentowy. Wielosegmentowy może oznaczać 2 - segmentowy, 6 - segmentowy, 8 - , lub więcej.
Pomiar matrycowy
Ten system mierzy światło wypełniające cały kadr i daje wynik uśredniony.
W codziennej fotografii ten system daje doskonałe wyniki. Jednak w scenach wysokokontrastowych - jak np. biały obiekt na czarnym tle - pomiar może dać mylne wyniki.
Pomiar centralnie - ważony
Ten system zazwyczaj używa dwóch komórek pomiarowych mierzący światło padające na cały obszar kadru, ale kładących dodatkowy nacisk na środkową część obrazu. Ponieważ większość ludzi kadruje główny motyw zdjęcia na środku klatki ten typ pomiaru daje najlepsze rezultaty.
Pomiar punktowy rozwija dalej zasadę pomiaru centralnie - ważonego dalej, skupiając się tylko na małym fragmencie całego kadru. Pomiar punktowy jest bardzo wygodnym narzędziem do uzyskiwania właściwej ekspozycji w zdjęciach z wysokim kontrastem. Często pomiar punktowy jest używany z blokadą ekspozycji pozwalając w ten sposób na rekomponowanie kadru przed wyzwoleniem migawki.
Pomiar wielosegmentowy
Pomiar wielosegmentowy jest kombinacją najlepszych cech w/w pomiarów. Różne segmenty obrazu są indywidualnie mierzone co daje doskonały efekt dla całości. Rozkład segmentów jest zdeterminowany przez producenta, oparte na analizie tysięcy fotografii.
3. Film
Wybór właściwego filmu daje dużą różnicę pomiędzy fotografią, która rozczarowuje a taką, która jest sukcesem fotografującego. Bardzo ważne jest dobrać film do typu fotografii i warunków w których będzie się fotografowało.
3.1. Typy filmów
Film czarno - biały
Film kolorowy
Slajd kolorowy
3.2. Formaty filmów
24mm - Advanced Photo System (APS) - 0.6 x wymiar klatki filmu standardowego 35mm
35mm - film standardowy
6x4.5 - 2.7x wymiar klatki filmu 35mm
6x7 - 4.4x wymiar klatki filmu 35mm
Większy rozmiar filmu (negatywu) oznacza:
Odbitki tej samej wielkości są lepszej jakości
Można wykonać większe odbitki
Mogą być użyte filmy z większą czułością
Czułość filmu - opisuje jak czuły jest film na światło. Mierzona jest
w jednostkach ISO (International Standard Organization).
Wyższa czułość filmu szybciej reaguje na światło i jest
lepsza przy słabych warunkach oświetleniowych.
Filmy o niskiej czułości (ISO 25 - 64) - oddaje detale w lepszej ostrości, doskonałej ziarnistości i bardzo dobrym kontraście. Idealne do dużych powiększeń. Potrzebuje więcej światła i najlepiej sprawdza się w zdjęciach krajobrazowych.
Filmy o średniej czułości (ISO 100 - 320) - dobre do zastosowań w fotografii "codziennej". Dobrze oddają detale, trochę ziarniste i lekko kontrastowe.
Filmy o wysokiej czułości (ISO 400 - 1600) - bardzo dobre w przypadku słabego oświetlenia lub tam gdzie potrzebne są krótkie czasy migawki. Mogą dawać duże ziarna w dużych powiększeniach. Detale oddają od umiarkowanych do dobrych, ziarnistość od umiarkowanej do dużej, a obrazy są z niskim kontrastem.
4. Elektroniczna lampa błyskowa
Wielu użytkowników fotografii nie używa lamp błyskowych z obawy przed trudną kalkulacją parametrów. W przeszłości rzeczywiście było dużo trudnych ustawień - ale nigdy więcej!
Lampy ręczne
W przypadku lamp ręcznych użytkownik musi sam ustawić wszystkie parametry: właściwy czas migawki, przysłonę adekwatną do parametrów na lampie błyskowej oraz musi sprawdzić odległość od fotografowanego obiektu.
Lampy automatyczne (autoflesz)
Sprawiają, że fotografowanie staje się trochę prostsze. Użytkownik musi sam ustawić parametry migawki, ale ma także większą elastyczność przy ustawianiu przysłony. Sensor umieszczony z przodu lampy mierzy światło lampy odbijane od obiektu i kiedy stwierdzi, że obiekt jest już właściwie naświetlony odcina lampę.
Lampy dedykowane
Pracują tak jak lampy automatyczne, ale ponieważ są dedykowane, pracują tylko z wybranym modelem aparatu i ustawiają właściwy czas synchronizacji.
Lampy programowe
Najłatwiejsze w obsłudze ze wszystkich. Przeznaczone są do pracy z danym modelem aparatu i same ustawiają wszystkie parametry. Mogą być zarówno wbudowane w aparat jak i być osobnymi urządzeniami. Tak jak w lampach automatycznych mierzą światło odbite od obiektu, ale czujnik pomiarowy zlokalizowany jest w aparacie a nie w lampie. Najczęściej spotykany pomiar to TTL.
4.1. Kilka szczegółów technicznych
Czas synchronizacji lampy
Większość aparatów ma określony maksymalny czas jaki może być użyty przy współpracy z lampą. Zazwyczaj czas ten wynosi 1/90 lub 1/125 sekundy. Jeśli czas migawki użytkownik ustawia ręcznie musi mieć na uwadze czas synchronizacji (nie może go przekroczyć).
Migawka zbudowana jest z dwóch kurtyn. Przy robieniu zdjęć z lampą z czasem do maksymalnego czasu synchronizacji, pierwsza kurtyna otwiera się całkowicie i dopiero wtedy druga zaczyna się zamykać. Kiedy czasy migawki są krótsze to druga kurtyna zaczyna się zamykać nim pierwsza w pełni się otworzy. Lampa błyskowa wyzwalana jest wtedy gdy pierwsza kurtyna całkiem się otworzy. Przy za krótkich czasach lampa wyzwoli się w momencie gdy druga kurtyna już częściowo przykryje klatkę. Wiedzieliście kiedyś zdjęcia, których dolna część była w porządku, a górna całkiem czarna? - Zły czas synchronizacji.
Liczba przewodnia lampy błyskowej
Maksymalny dystans dla jakiego lampa błyskowa jest efektywna przy pełnej mocy. Zazwyczaj liczba przewodnia określana jest dla filmu ISO 100.
5. Obiektywy
Obiektywy standardowe
Zazwyczaj z ogniskową 50mm (w aparatach małoformatowych 35mm), które swym zasięgiem pokrywają mniej-więcej pole widzenia ludzkiego oka.
Obiektywy szerokokątne
Każde których ogniskowa jest krótsza od 50mm. Mają szerszą głębie ostrości i krótsze minimalne odległości z jakich można robić zdjęcia.
Teleobiektywy
Każde, których ogniskowa jest dłuższa od 50mm. Mają wąski zakres głębi ostrości, małe pole widzenia, przybliżają fotografowane obiekty.
Obiektywy z zoomem
Mają możliwość zmiany długości ogniskowej. Zalety: torba fotograficzna będzie lżejsza, można lepiej skadrować obraz, nie ma potrzeby wymiany obiektywu, można stosować dodatkowe efekty takie jak zooming. Wady: cięższe, wolniejsze ustawianie ostrości.
Obiektywy rybie oko
Ultra szerokokątne obiektywy dające zakrzywienia obrazu bądź obrazy całkiem okrągłe.
SMC - Super Multi Coating
Unikalna powłoka Pentaxa, składająca się z 7 warstw, stosowana na każdym pojedynczym elemencie obiektywów, poprawiająca transmisję światła, saturację kolorów i zapobiegająca odblaskom.
IF - Internal Focusing
Kiedy nastawiana jest ostrość zamiast całego obiektywu porusza się tylko wewnętrzna optyka.
— 12.08.2005, 12:25:25
Zasada, dzięki której działają dzisiejsze aparaty prowadzi nas do Leonarda Da Vinci, który pokazał, że aby stworzyć projekcję obrazu wystarczy mały otwór przez który przechodzi światło. Im mniejszy był otwór tym ostrzejszy obraz. Pierwszy aparat - Camera Obscura - powstał na początku XVII w. Dużo więcej czasu zabrało odkrycie światłoczułego materiału, który by "zapisywał" obraz. Dokonał tego dopiero w 1826r. Francuz Joseph Niepce, który odkrył, że chlorek srebra może być użyty do produkcji światłoczułego materiału.
Każdy aparat, nieważne jak prosty w budowie i obsłudze, aby efektywnie działać musi składać się z następujących elementów:
Korpusu: pudełko w którym trzyma się film przed i po ekspozycji
Obiektyw: urządzenie skupiające promienie świetlne na filmie
Przysłona: urządzenie kontrolujące ilość światła padającego na film
Migawka: urządzenie kontrolujące czas w jakim film jest wystawiony na działanie światła
Celownik: urządzenie pozwalające nam efektywnie kadrować obraz, który chcemy utrwalić
Transporter: urządzenie utrzymujące i przewijające film
GŁÓWNE TYPY APARATÓW:
Lustrzanki
Aparaty średnioformatowe
Kompakty
Aparaty cyfrowe
1. Części aparatu
Zaczynamy od małego ciasnego pudełka, które trzyma film - część ta nazwana jest korpusem.
Następną częścią jest migawka. Migawka może być umiejscowiona w korpusie przed filmem lub w obiektywie. Kontroluje kiedy światło trafia do aparatu i jak długo działa na film. Dobry aparat powinien mieć regulację czasu otwarcia migawki.
Obiektyw wpuszcza światło do aparatu i skupia obraz na filmie. Obiektyw decyduje także o tym jak duży będzie obraz opierając się na długości ogniskowej.
Przysłona kontroluje jak dużo światła dociera do aparatu. Znajduje się w obiektywie i najczęściej regulowana jest jednym z jego pierścieni.
Celownik to okienko z tyłu aparatu, przez które fotografujący znajduje interesujący go obiekt.
Transport filmu - pomimo że nie jest to bezpośrednie urządzenie kontrolujące pracę aparatu, to odgrywa bardzo dużą rolę. W starszych typach aparatów transport odbywał się dzięki dźwigni mechanicznej, a obecnie przeważnie jest automatyczny.
1.1. Migawka
Mechanizm kontrolujący długość ekspozycji filmu na światło. Mechanizm ten może być zarówno wbudowany w obiektyw (migawka obiektywowa) lub w korpus (migawka o przebiegu pionowym lub poziomym).
Każda prędkość migawki to ułamek sekundy - 1/1000 sekundy, 1/4 sekundy. Czas B trzyma migawkę otwartą tak długo jak długo trzymamy spust migawki. Każda prędkość podwaja lub dwukrotnie zmniejsza czas w jakim światło może wpadać do korpusu.
Najbardziej popularne czasy migawki to:
2000 - 1000 - 500 - 250 - 125 - 60 - 30 - 15 - 8 - 4 - 2 - 1 - B
Zmieniając liczbę migawki na kolejną mniejszą (np. z 1000 na 500, z 8 na 4) dwukrotnie wydłużamy czas naświetlania. Odwrotnie, zmieniając liczbę migawki na kolejną większą (np. z 250 na 500, z 30 na 60) dwukrotnie czas skracamy.
Efekty uzyskiwane regulacją migawki:
Zatrzymanie ruchu - krótkie czasy migawki "zamrażają" ruch (zwykle od czasu 1/125 coraz krótsze)
Pokazywanie ruchu - dłuższe czasy migawki dają efekt rozmycia powodującego wrażenie ruchu (zwykle czasy od 1/60 sekundy dłuższe).
1.2. Przysłona
Przysłona kontroluje ile światła dociera do aparatu. Skala umowna do jej pokazywania oznaczona jest literą "f". Jasność obrazu zależna od tej skali jest kombinacją wielkości przysłony i długości ogniskowej obiektywu. Wielkość przysłony w Pentaxach regulowana jest pierścieniem na obiektywie. Zmieniając wielkość otwarcia przysłony f o 1 wielkość podwajamy lub dwukrotnie zmniejszamy ilość światła docierającą do filmu. Im większa liczba f tym mniejszy otwór właściwy, im mniejsza liczba f tym otwór ten jest większy (np. liczba f 5.6 wpuszcza dwa razy tyle światła co f8 podczas gdy f11 tylko połowę tego światła.
Najpopularniejsze wartości przysłony:
1.4 - 2 - 2.8 - 4 - 5.6 - 8 - 11 - 16 - 22 - 32
Każda z tych liczb to ułamek (f2 to 1/2, f22 to 1/22) reprezentujący relację otworu właściwego przysłony do długości ogniskowej obiektywu. Przysłona f2 obiektywu 50mm wpuszcza taką samą ilość światła co ta sama przysłona w teleobiektywie 200mm, pomimo faktu, że otwór właściwy jest inny.
Regulacja przysłony kontroluje głębię ostrości - jak duża część obrazu będzie ostra.
Zwiększanie głębi ostrości - aby jak największa część obrazu miała właściwą ostrość (np. przy zdjęciach krajobrazowych) należy wybrać jak największą liczbę przysłony (otwór jak najmniejszy)
Zmniejszanie głębi ostrości - np. przy zdjęciach portretowych (ostry jest tylko motyw przewodni) trzeba wybrać jak najmniejszą liczbę przysłony (otwór jak największy).
2. Ekspozycja
Robiąc zdjęcia, wystawiamy film na ekspozycję światła. Dwie części pracujące nad kontrolą ekspozycji to przysłona i migawka. Wiedząc, że zarówno przysłona jak i migawka dwukrotnie zwiększają bądź zmniejszają ilość / długość dostępu światła, możemy uzyskać te same wyniki stosując różne kombinacje ustawień. Przysłona aparatu działa jak kran. Jeśli odkręcimy kurki do połowy, szklanka zostanie w połowie wypełniona w tym samym czasie, w którym mogłaby być wypełniona do pełna gdyby kran był odkręcony od końca. Tak samo jest z filmem: jeśli dla właściwej ekspozycji potrzebna jest przysłona f4, a ustawiona jest f5.6, film otrzyma tylko połowę światła potrzebnego do właściwej ekspozycji. To samo można powiedzieć o czasach migawki. Gdy kran jest odkręcony, szklanka, którą wypełnilibyśmy w 4 sekundy, po 2 sekundach będzie tylko w połowie pełna. Dotyczy to ekspozycji filmu. Jeśli poprawna ekspozycja wymaga aby film był naświetlany 1/30 sekundy, a migawka ustawiona jest na 1/60, to film otrzyma tylko połowę wymaganego światła. Aby naświetlenie było właściwe, ilość światła (przysłona) musi być zbalansowana z odpowiednim czasem (migawka) w jakim dochodzi ono do filmu. Odkręcenie kranu do końca pozwoli napełnić szklankę w 2 sekundy. Odkręcenie kranu do połowy pozwoli napełnić szklankę w 4 sekundy. Rezultat będzie ten sam - szklanka jest pełna. Przysłona determinująca ilość światła docierającego do filmu nie pracuje sama. Czas migawki także jest odpowiedzialny za ekspozycję. Na przykład czas otwarcia migawki w jasny, słoneczny dzień - używając przysłony f11 - może wynosić 1/125 sekundy. Jednakże w pochmurny dzień dla tej samej liczby przysłony i poprawnej ekspozycji czas może się wydłużyć do 1/30 sekundy.
Ustawienia dla poprawnej ekspozycji określa światłomierz. Większość aparatów ma wbudowany światłomierz pokazujący odpowiednie ustawienia lub automatycznie je kontrolujący. Jeśli różne ustawienia dają taką samą ekspozycję po co używać f5.6 z czasem 1/125 zamiast f11 z czasem 1/30? Dwa dobre powody: wybierając odpowiednią kombinację dla danej sytuacji kontrolujemy głębię ostrości i efekt ukazania ruchu.
2.1. Automatyczna kontrola ekspozycji
Zrozumienie podstawowych związków pomiędzy przysłoną i migawką pozwoli użytkownikowi wydobyć to co najlepsze z możliwości funkcji automatycznej ekspozycji. Większość nowoczesnych lustrzanek oferuje automatykę z priorytetem przysłony, automatykę z priorytetem migawki oraz automatykę programową. Te funkcje pozwalają fotografowi skoncentrować się na obrazie - aparat zajmuje się ekspozycją.
Automatyka z priorytetem przysłony
Użytkownik ustawia otwór przysłony - aparat dobiera prędkość migawki. Ta funkcja jest idealna do kontroli głębi ostrości, zwłaszcza przy zdjęciach krajobrazowych i portretowych.
Automatyka z priorytetem migawki
Użytkownik wybiera czas otwarcia migawki - aparat wybiera przysłonę. Funkcja fotografowania z priorytetem migawki jest idealna do kontroli akcji i ruchu.
Automatyka programowa
Aparat wybiera i czas otwarcia migawki, i wielkość przysłony. Część aparatów bierze pod uwagę także rodzaj używanego obiektywu - faworyzując krótsze czasy przy dłuższych obiektywach (mniejsza stabilność, większa prawdopodobność rozmycia obrazu przy dłuższych czasach naświetlania).
Wiele lustrzanek oferuje także tryby fotografowania oparte na najczęstszych potrzebach fotografów. Najbardziej popularne automatyczne programy to: portret, krajobraz, makro, sport. Różnica polega na kombinacjach ustawień przysłony i migawki.
2.2. Pomiar światła
W popularnym użyciu występują dwa typy pomiaru światła: światłomierze ręczne i światłomierze wbudowane w aparat. Światłomierze ręczne mogą być na światło odbite lub padające. Te wbudowane w aparat mierzą światło odbite.
Pomiar światła odbitego
Mierzone światło odbija się od przedmiotu zdjęcia. Najpopularniejsze są tutaj światłomierze punktowe.
Pomiar światła padającego
Mierzy natężenie światła padającego na obiekt zdjęcia. Te światłomierze są najbardziej dokładne, zwłaszcza gdy obiekt ma wiele różnych odcieni i jest różnie stonowany.
Jak na razie najpopularniejszym używanym światłomierzem jest wbudowany TTL, który znajdujemy w lustrzankach. Pomiar TTL dzielimy na trzy podstawowe typy: matrycowy, centralnie - ważony i wielosegmentowy. Wielosegmentowy może oznaczać 2 - segmentowy, 6 - segmentowy, 8 - , lub więcej.
Pomiar matrycowy
Ten system mierzy światło wypełniające cały kadr i daje wynik uśredniony.
W codziennej fotografii ten system daje doskonałe wyniki. Jednak w scenach wysokokontrastowych - jak np. biały obiekt na czarnym tle - pomiar może dać mylne wyniki.
Pomiar centralnie - ważony
Ten system zazwyczaj używa dwóch komórek pomiarowych mierzący światło padające na cały obszar kadru, ale kładących dodatkowy nacisk na środkową część obrazu. Ponieważ większość ludzi kadruje główny motyw zdjęcia na środku klatki ten typ pomiaru daje najlepsze rezultaty.
Pomiar punktowy rozwija dalej zasadę pomiaru centralnie - ważonego dalej, skupiając się tylko na małym fragmencie całego kadru. Pomiar punktowy jest bardzo wygodnym narzędziem do uzyskiwania właściwej ekspozycji w zdjęciach z wysokim kontrastem. Często pomiar punktowy jest używany z blokadą ekspozycji pozwalając w ten sposób na rekomponowanie kadru przed wyzwoleniem migawki.
Pomiar wielosegmentowy
Pomiar wielosegmentowy jest kombinacją najlepszych cech w/w pomiarów. Różne segmenty obrazu są indywidualnie mierzone co daje doskonały efekt dla całości. Rozkład segmentów jest zdeterminowany przez producenta, oparte na analizie tysięcy fotografii.
3. Film
Wybór właściwego filmu daje dużą różnicę pomiędzy fotografią, która rozczarowuje a taką, która jest sukcesem fotografującego. Bardzo ważne jest dobrać film do typu fotografii i warunków w których będzie się fotografowało.
3.1. Typy filmów
Film czarno - biały
Film kolorowy
Slajd kolorowy
3.2. Formaty filmów
24mm - Advanced Photo System (APS) - 0.6 x wymiar klatki filmu standardowego 35mm
35mm - film standardowy
6x4.5 - 2.7x wymiar klatki filmu 35mm
6x7 - 4.4x wymiar klatki filmu 35mm
Większy rozmiar filmu (negatywu) oznacza:
Odbitki tej samej wielkości są lepszej jakości
Można wykonać większe odbitki
Mogą być użyte filmy z większą czułością
Czułość filmu - opisuje jak czuły jest film na światło. Mierzona jest
w jednostkach ISO (International Standard Organization).
Wyższa czułość filmu szybciej reaguje na światło i jest
lepsza przy słabych warunkach oświetleniowych.
Filmy o niskiej czułości (ISO 25 - 64) - oddaje detale w lepszej ostrości, doskonałej ziarnistości i bardzo dobrym kontraście. Idealne do dużych powiększeń. Potrzebuje więcej światła i najlepiej sprawdza się w zdjęciach krajobrazowych.
Filmy o średniej czułości (ISO 100 - 320) - dobre do zastosowań w fotografii "codziennej". Dobrze oddają detale, trochę ziarniste i lekko kontrastowe.
Filmy o wysokiej czułości (ISO 400 - 1600) - bardzo dobre w przypadku słabego oświetlenia lub tam gdzie potrzebne są krótkie czasy migawki. Mogą dawać duże ziarna w dużych powiększeniach. Detale oddają od umiarkowanych do dobrych, ziarnistość od umiarkowanej do dużej, a obrazy są z niskim kontrastem.
4. Elektroniczna lampa błyskowa
Wielu użytkowników fotografii nie używa lamp błyskowych z obawy przed trudną kalkulacją parametrów. W przeszłości rzeczywiście było dużo trudnych ustawień - ale nigdy więcej!
Lampy ręczne
W przypadku lamp ręcznych użytkownik musi sam ustawić wszystkie parametry: właściwy czas migawki, przysłonę adekwatną do parametrów na lampie błyskowej oraz musi sprawdzić odległość od fotografowanego obiektu.
Lampy automatyczne (autoflesz)
Sprawiają, że fotografowanie staje się trochę prostsze. Użytkownik musi sam ustawić parametry migawki, ale ma także większą elastyczność przy ustawianiu przysłony. Sensor umieszczony z przodu lampy mierzy światło lampy odbijane od obiektu i kiedy stwierdzi, że obiekt jest już właściwie naświetlony odcina lampę.
Lampy dedykowane
Pracują tak jak lampy automatyczne, ale ponieważ są dedykowane, pracują tylko z wybranym modelem aparatu i ustawiają właściwy czas synchronizacji.
Lampy programowe
Najłatwiejsze w obsłudze ze wszystkich. Przeznaczone są do pracy z danym modelem aparatu i same ustawiają wszystkie parametry. Mogą być zarówno wbudowane w aparat jak i być osobnymi urządzeniami. Tak jak w lampach automatycznych mierzą światło odbite od obiektu, ale czujnik pomiarowy zlokalizowany jest w aparacie a nie w lampie. Najczęściej spotykany pomiar to TTL.
4.1. Kilka szczegółów technicznych
Czas synchronizacji lampy
Większość aparatów ma określony maksymalny czas jaki może być użyty przy współpracy z lampą. Zazwyczaj czas ten wynosi 1/90 lub 1/125 sekundy. Jeśli czas migawki użytkownik ustawia ręcznie musi mieć na uwadze czas synchronizacji (nie może go przekroczyć).
Migawka zbudowana jest z dwóch kurtyn. Przy robieniu zdjęć z lampą z czasem do maksymalnego czasu synchronizacji, pierwsza kurtyna otwiera się całkowicie i dopiero wtedy druga zaczyna się zamykać. Kiedy czasy migawki są krótsze to druga kurtyna zaczyna się zamykać nim pierwsza w pełni się otworzy. Lampa błyskowa wyzwalana jest wtedy gdy pierwsza kurtyna całkiem się otworzy. Przy za krótkich czasach lampa wyzwoli się w momencie gdy druga kurtyna już częściowo przykryje klatkę. Wiedzieliście kiedyś zdjęcia, których dolna część była w porządku, a górna całkiem czarna? - Zły czas synchronizacji.
Liczba przewodnia lampy błyskowej
Maksymalny dystans dla jakiego lampa błyskowa jest efektywna przy pełnej mocy. Zazwyczaj liczba przewodnia określana jest dla filmu ISO 100.
5. Obiektywy
Obiektywy standardowe
Zazwyczaj z ogniskową 50mm (w aparatach małoformatowych 35mm), które swym zasięgiem pokrywają mniej-więcej pole widzenia ludzkiego oka.
Obiektywy szerokokątne
Każde których ogniskowa jest krótsza od 50mm. Mają szerszą głębie ostrości i krótsze minimalne odległości z jakich można robić zdjęcia.
Teleobiektywy
Każde, których ogniskowa jest dłuższa od 50mm. Mają wąski zakres głębi ostrości, małe pole widzenia, przybliżają fotografowane obiekty.
Obiektywy z zoomem
Mają możliwość zmiany długości ogniskowej. Zalety: torba fotograficzna będzie lżejsza, można lepiej skadrować obraz, nie ma potrzeby wymiany obiektywu, można stosować dodatkowe efekty takie jak zooming. Wady: cięższe, wolniejsze ustawianie ostrości.
Obiektywy rybie oko
Ultra szerokokątne obiektywy dające zakrzywienia obrazu bądź obrazy całkiem okrągłe.
SMC - Super Multi Coating
Unikalna powłoka Pentaxa, składająca się z 7 warstw, stosowana na każdym pojedynczym elemencie obiektywów, poprawiająca transmisję światła, saturację kolorów i zapobiegająca odblaskom.
IF - Internal Focusing
Kiedy nastawiana jest ostrość zamiast całego obiektywu porusza się tylko wewnętrzna optyka.
...
Zasada, dzięki której działają dzisiejsze aparaty prowadzi nas do Leonarda Da Vinci, który pokazał, że aby stworzyć projekcję obrazu wystarczy mały otwór przez który przechodzi światło. Im mniejszy był otwór tym ostrzejszy obraz. Pierwszy aparat - Camera Obscura - powstał na początku XVII w. Dużo więcej czasu zabrało odkrycie światłoczułego materiału, który by "zapisywał" obraz. Dokonał tego dopiero w 1826r. Francuz Joseph Niepce, który odkrył, że chlorek srebra może być użyty do produkcji światłoczułego materiału. Każdy aparat, nieważne jak prosty w budowie i obsłudze, aby efektywnie działać musi składać się z następujących elementów: Korpusu: pudełko w którym trzyma się film przed i po ekspozycji Obiektyw: urządzenie skupiające promienie świetlne na filmie Przysłona: urządzenie kontrolujące ilość światła padającego na film Migawka: urządzenie kontrolujące czas w jakim film jest wystawiony na działanie światła Celownik: urządzenie pozwalające nam efektywnie kadrować obraz, który chcemy utrwalić Transporter: urządzenie utrzymujące i przewijające film GŁÓWNE TYPY APARATÓW: Lustrzanki Aparaty średnioformatowe Kompakty Aparaty cyfrowe 1. Części aparatu Zaczynamy od małego ciasnego pudełka, które trzyma film - część ta nazwana jest korpusem. Następną częścią jest migawka. Migawka może być umiejscowiona w korpusie przed filmem lub w obiektywie. Kontroluje kiedy światło trafia do aparatu i jak długo działa na film. Dobry aparat powinien mieć regulację czasu otwarcia migawki. Obiektyw wpuszcza światło do aparatu i skupia obraz na filmie. Obiektyw decyduje także o tym jak duży będzie obraz opierając się na długości ogniskowej. Przysłona kontroluje jak dużo światła dociera do aparatu. Znajduje się w obiektywie i najczęściej regulowana jest jednym z jego pierścieni. Celownik to okienko z tyłu aparatu, przez które fotografujący znajduje interesujący go obiekt. Transport filmu - pomimo że nie jest to bezpośrednie urządzenie kontrolujące pracę aparatu, to odgrywa bardzo dużą rolę. W starszych typach aparatów transport odbywał się dzięki dźwigni mechanicznej, a obecnie przeważnie jest automatyczny. 1.1. Migawka Mechanizm kontrolujący długość ekspozycji filmu na światło. Mechanizm ten może być zarówno wbudowany w obiektyw (migawka obiektywowa) lub w korpus (migawka o przebiegu pionowym lub poziomym). Każda prędkość migawki to ułamek sekundy - 1/1000 sekundy, 1/4 sekundy. Czas B trzyma migawkę otwartą tak długo jak długo trzymamy spust migawki. Każda prędkość podwaja lub dwukrotnie zmniejsza czas w jakim światło może wpadać do korpusu. Najbardziej popularne czasy migawki to: 2000 - 1000 - 500 - 250 - 125 - 60 - 30 - 15 - 8 - 4 - 2 - 1 - B Zmieniając liczbę migawki na kolejną mniejszą (np. z 1000 na 500, z 8 na 4) dwukrotnie wydłużamy czas naświetlania. Odwrotnie, zmieniając liczbę migawki na kolejną większą (np. z 250 na 500, z 30 na 60) dwukrotnie czas skracamy. Efekty uzyskiwane regulacją migawki: Zatrzymanie ruchu - krótkie czasy migawki "zamrażają" ruch (zwykle od czasu 1/125 coraz krótsze) Pokazywanie ruchu - dłuższe czasy migawki dają efekt rozmycia powodującego wrażenie ruchu (zwykle czasy od 1/60 sekundy dłuższe). 1.2. Przysłona Przysłona kontroluje ile światła dociera do aparatu. Skala umowna do jej pokazywania oznaczona jest literą "f". Jasność obrazu zależna od tej skali jest kombinacją wielkości przysłony i długości ogniskowej obiektywu. Wielkość przysłony w Pentaxach regulowana jest pierścieniem na obiektywie. Zmieniając wielkość otwarcia przysłony f o 1 wielkość podwajamy lub dwukrotnie zmniejszamy ilość światła docierającą do filmu. Im większa liczba f tym mniejszy otwór właściwy, im mniejsza liczba f tym otwór ten jest większy (np. liczba f 5.6 wpuszcza dwa razy tyle światła co f8 podczas gdy f11 tylko połowę tego światła. Najpopularniejsze wartości przysłony: 1.4 - 2 - 2.8 - 4 - 5.6 - 8 - 11 - 16 - 22 - 32 Każda z tych liczb to ułamek (f2 to 1/2, f22 to 1/22) reprezentujący relację otworu właściwego przysłony do długości ogniskowej obiektywu. Przysłona f2 obiektywu 50mm wpuszcza taką samą ilość światła co ta sama przysłona w teleobiektywie 200mm, pomimo faktu, że otwór właściwy jest inny. Regulacja przysłony kontroluje głębię ostrości - jak duża część obrazu będzie ostra. Zwiększanie głębi ostrości - aby jak największa część obrazu miała właściwą ostrość (np. przy zdjęciach krajobrazowych) należy wybrać jak największą liczbę przysłony (otwór jak najmniejszy) Zmniejszanie głębi ostrości - np. przy zdjęciach portretowych (ostry jest tylko motyw przewodni) trzeba wybrać jak najmniejszą liczbę przysłony (otwór jak największy). 2. Ekspozycja Robiąc zdjęcia, wystawiamy film na ekspozycję światła. Dwie części pracujące nad kontrolą ekspozycji to przysłona i migawka. Wiedząc, że zarówno przysłona jak i migawka dwukrotnie zwiększają bądź zmniejszają ilość / długość dostępu światła, możemy uzyskać te same wyniki stosując różne kombinacje ustawień. Przysłona aparatu działa jak kran. Jeśli odkręcimy kurki do połowy, szklanka zostanie w połowie wypełniona w tym samym czasie, w którym mogłaby być wypełniona do pełna gdyby kran był odkręcony od końca. Tak samo jest z filmem: jeśli dla właściwej ekspozycji potrzebna jest przysłona f4, a ustawiona jest f5.6, film otrzyma tylko połowę światła potrzebnego do właściwej ekspozycji. To samo można powiedzieć o czasach migawki. Gdy kran jest odkręcony, szklanka, którą wypełnilibyśmy w 4 sekundy, po 2 sekundach będzie tylko w połowie pełna. Dotyczy to ekspozycji filmu. Jeśli poprawna ekspozycja wymaga aby film był naświetlany 1/30 sekundy, a migawka ustawiona jest na 1/60, to film otrzyma tylko połowę wymaganego światła. Aby naświetlenie było właściwe, ilość światła (przysłona) musi być zbalansowana z odpowiednim czasem (migawka) w jakim dochodzi ono do filmu. Odkręcenie kranu do końca pozwoli napełnić szklankę w 2 sekundy. Odkręcenie kranu do połowy pozwoli napełnić szklankę w 4 sekundy. Rezultat będzie ten sam - szklanka jest pełna. Przysłona determinująca ilość światła docierającego do filmu nie pracuje sama. Czas migawki także jest odpowiedzialny za ekspozycję. Na przykład czas otwarcia migawki w jasny, słoneczny dzień - używając przysłony f11 - może wynosić 1/125 sekundy. Jednakże w pochmurny dzień dla tej samej liczby przysłony i poprawnej ekspozycji czas może się wydłużyć do 1/30 sekundy. Ustawienia dla poprawnej ekspozycji określa światłomierz. Większość aparatów ma wbudowany światłomierz pokazujący odpowiednie ustawienia lub automatycznie je kontrolujący. Jeśli różne ustawienia dają taką samą ekspozycję po co używać f5.6 z czasem 1/125 zamiast f11 z czasem 1/30? Dwa dobre powody: wybierając odpowiednią kombinację dla danej sytuacji kontrolujemy głębię ostrości i efekt ukazania ruchu. 2.1. Automatyczna kontrola ekspozycji Zrozumienie podstawowych związków pomiędzy przysłoną i migawką pozwoli użytkownikowi wydobyć to co najlepsze z możliwości funkcji automatycznej ekspozycji. Większość nowoczesnych lustrzanek oferuje automatykę z priorytetem przysłony, automatykę z priorytetem migawki oraz automatykę programową. Te funkcje pozwalają fotografowi skoncentrować się na obrazie - aparat zajmuje się ekspozycją. Automatyka z priorytetem przysłony Użytkownik ustawia otwór przysłony - aparat dobiera prędkość migawki. Ta funkcja jest idealna do kontroli głębi ostrości, zwłaszcza przy zdjęciach krajobrazowych i portretowych. Automatyka z priorytetem migawki Użytkownik wybiera czas otwarcia migawki - aparat wybiera przysłonę. Funkcja fotografowania z priorytetem migawki jest idealna do kontroli akcji i ruchu. Automatyka programowa Aparat wybiera i czas otwarcia migawki, i wielkość przysłony. Część aparatów bierze pod uwagę także rodzaj używanego obiektywu - faworyzując krótsze czasy przy dłuższych obiektywach (mniejsza stabilność, większa prawdopodobność rozmycia obrazu przy dłuższych czasach naświetlania). Wiele lustrzanek oferuje także tryby fotografowania oparte na najczęstszych potrzebach fotografów. Najbardziej popularne automatyczne programy to: portret, krajobraz, makro, sport. Różnica polega na kombinacjach ustawień przysłony i migawki. 2.2. Pomiar światła W popularnym użyciu występują dwa typy pomiaru światła: światłomierze ręczne i światłomierze wbudowane w aparat. Światłomierze ręczne mogą być na światło odbite lub padające. Te wbudowane w aparat mierzą światło odbite. Pomiar światła odbitego Mierzone światło odbija się od przedmiotu zdjęcia. Najpopularniejsze są tutaj światłomierze punktowe. Pomiar światła padającego Mierzy natężenie światła padającego na obiekt zdjęcia. Te światłomierze są najbardziej dokładne, zwłaszcza gdy obiekt ma wiele różnych odcieni i jest różnie stonowany. Jak na razie najpopularniejszym używanym światłomierzem jest wbudowany TTL, który znajdujemy w lustrzankach. Pomiar TTL dzielimy na trzy podstawowe typy: matrycowy, centralnie - ważony i wielosegmentowy. Wielosegmentowy może oznaczać 2 - segmentowy, 6 - segmentowy, 8 - , lub więcej. Pomiar matrycowy Ten system mierzy światło wypełniające cały kadr i daje wynik uśredniony. W codziennej fotografii ten system daje doskonałe wyniki. Jednak w scenach wysokokontrastowych - jak np. biały obiekt na czarnym tle - pomiar może dać mylne wyniki. Pomiar centralnie - ważony Ten system zazwyczaj używa dwóch komórek pomiarowych mierzący światło padające na cały obszar kadru, ale kładących dodatkowy nacisk na środkową część obrazu. Ponieważ większość ludzi kadruje główny motyw zdjęcia na środku klatki ten typ pomiaru daje najlepsze rezultaty. Pomiar punktowy rozwija dalej zasadę pomiaru centralnie - ważonego dalej, skupiając się tylko na małym fragmencie całego kadru. Pomiar punktowy jest bardzo wygodnym narzędziem do uzyskiwania właściwej ekspozycji w zdjęciach z wysokim kontrastem. Często pomiar punktowy jest używany z blokadą ekspozycji pozwalając w ten sposób na rekomponowanie kadru przed wyzwoleniem migawki. Pomiar wielosegmentowy Pomiar wielosegmentowy jest kombinacją najlepszych cech w/w pomiarów. Różne segmenty obrazu są indywidualnie mierzone co daje doskonały efekt dla całości. Rozkład segmentów jest zdeterminowany przez producenta, oparte na analizie tysięcy fotografii. 3. Film Wybór właściwego filmu daje dużą różnicę pomiędzy fotografią, która rozczarowuje a taką, która jest sukcesem fotografującego. Bardzo ważne jest dobrać film do typu fotografii i warunków w których będzie się fotografowało. 3.1. Typy filmów Film czarno - biały Film kolorowy Slajd kolorowy 3.2. Formaty filmów 24mm - Advanced Photo System (APS) - 0.6 x wymiar klatki filmu standardowego 35mm 35mm - film standardowy 6x4.5 - 2.7x wymiar klatki filmu 35mm 6x7 - 4.4x wymiar klatki filmu 35mm Większy rozmiar filmu (negatywu) oznacza: Odbitki tej samej wielkości są lepszej jakości Można wykonać większe odbitki Mogą być użyte filmy z większą czułością Czułość filmu - opisuje jak czuły jest film na światło. Mierzona jest w jednostkach ISO (International Standard Organization). Wyższa czułość filmu szybciej reaguje na światło i jest lepsza przy słabych warunkach oświetleniowych. Filmy o niskiej czułości (ISO 25 - 64) - oddaje detale w lepszej ostrości, doskonałej ziarnistości i bardzo dobrym kontraście. Idealne do dużych powiększeń. Potrzebuje więcej światła i najlepiej sprawdza się w zdjęciach krajobrazowych. Filmy o średniej czułości (ISO 100 - 320) - dobre do zastosowań w fotografii "codziennej". Dobrze oddają detale, trochę ziarniste i lekko kontrastowe. Filmy o wysokiej czułości (ISO 400 - 1600) - bardzo dobre w przypadku słabego oświetlenia lub tam gdzie potrzebne są krótkie czasy migawki. Mogą dawać duże ziarna w dużych powiększeniach. Detale oddają od umiarkowanych do dobrych, ziarnistość od umiarkowanej do dużej, a obrazy są z niskim kontrastem. 4. Elektroniczna lampa błyskowa Wielu użytkowników fotografii nie używa lamp błyskowych z obawy przed trudną kalkulacją parametrów. W przeszłości rzeczywiście było dużo trudnych ustawień - ale nigdy więcej! Lampy ręczne W przypadku lamp ręcznych użytkownik musi sam ustawić wszystkie parametry: właściwy czas migawki, przysłonę adekwatną do parametrów na lampie błyskowej oraz musi sprawdzić odległość od fotografowanego obiektu. Lampy automatyczne (autoflesz) Sprawiają, że fotografowanie staje się trochę prostsze. Użytkownik musi sam ustawić parametry migawki, ale ma także większą elastyczność przy ustawianiu przysłony. Sensor umieszczony z przodu lampy mierzy światło lampy odbijane od obiektu i kiedy stwierdzi, że obiekt jest już właściwie naświetlony odcina lampę. Lampy dedykowane Pracują tak jak lampy automatyczne, ale ponieważ są dedykowane, pracują tylko z wybranym modelem aparatu i ustawiają właściwy czas synchronizacji. Lampy programowe Najłatwiejsze w obsłudze ze wszystkich. Przeznaczone są do pracy z danym modelem aparatu i same ustawiają wszystkie parametry. Mogą być zarówno wbudowane w aparat jak i być osobnymi urządzeniami. Tak jak w lampach automatycznych mierzą światło odbite od obiektu, ale czujnik pomiarowy zlokalizowany jest w aparacie a nie w lampie. Najczęściej spotykany pomiar to TTL. 4.1. Kilka szczegółów technicznych Czas synchronizacji lampy Większość aparatów ma określony maksymalny czas jaki może być użyty przy współpracy z lampą. Zazwyczaj czas ten wynosi 1/90 lub 1/125 sekundy. Jeśli czas migawki użytkownik ustawia ręcznie musi mieć na uwadze czas synchronizacji (nie może go przekroczyć). Migawka zbudowana jest z dwóch kurtyn. Przy robieniu zdjęć z lampą z czasem do maksymalnego czasu synchronizacji, pierwsza kurtyna otwiera się całkowicie i dopiero wtedy druga zaczyna się zamykać. Kiedy czasy migawki są krótsze to druga kurtyna zaczyna się zamykać nim pierwsza w pełni się otworzy. Lampa błyskowa wyzwalana jest wtedy gdy pierwsza kurtyna całkiem się otworzy. Przy za krótkich czasach lampa wyzwoli się w momencie gdy druga kurtyna już częściowo przykryje klatkę. Wiedzieliście kiedyś zdjęcia, których dolna część była w porządku, a górna całkiem czarna? - Zły czas synchronizacji. Liczba przewodnia lampy błyskowej Maksymalny dystans dla jakiego lampa błyskowa jest efektywna przy pełnej mocy. Zazwyczaj liczba przewodnia określana jest dla filmu ISO 100. 5. Obiektywy Obiektywy standardowe Zazwyczaj z ogniskową 50mm (w aparatach małoformatowych 35mm), które swym zasięgiem pokrywają mniej-więcej pole widzenia ludzkiego oka. Obiektywy szerokokątne Każde których ogniskowa jest krótsza od 50mm. Mają szerszą głębie ostrości i krótsze minimalne odległości z jakich można robić zdjęcia. Teleobiektywy Każde, których ogniskowa jest dłuższa od 50mm. Mają wąski zakres głębi ostrości, małe pole widzenia, przybliżają fotografowane obiekty. Obiektywy z zoomem Mają możliwość zmiany długości ogniskowej. Zalety: torba fotograficzna będzie lżejsza, można lepiej skadrować obraz, nie ma potrzeby wymiany obiektywu, można stosować dodatkowe efekty takie jak zooming. Wady: cięższe, wolniejsze ustawianie ostrości. Obiektywy rybie oko Ultra szerokokątne obiektywy dające zakrzywienia obrazu bądź obrazy całkiem okrągłe. SMC - Super Multi Coating Unikalna powłoka Pentaxa, składająca się z 7 warstw, stosowana na każdym pojedynczym elemencie obiektywów, poprawiająca transmisję światła, saturację kolorów i zapobiegająca odblaskom. IF - Internal Focusing Kiedy nastawiana jest ostrość zamiast całego obiektywu porusza się tylko wewnętrzna optyka.
— 12.08.2005, 12:25:25
Zasada, dzięki której działają dzisiejsze aparaty prowadzi nas do Leonarda Da Vinci, który pokazał, że aby stworzyć projekcję obrazu wystarczy mały otwór przez który przechodzi światło. Im mniejszy był otwór tym ostrzejszy obraz. Pierwszy aparat - Camera Obscura - powstał na początku XVII w. Dużo więcej czasu zabrało odkrycie światłoczułego materiału, który by "zapisywał" obraz. Dokonał tego dopiero w 1826r. Francuz Joseph Niepce, który odkrył, że chlorek srebra może być użyty do produkcji światłoczułego materiału. Każdy aparat, nieważne jak prosty w budowie i obsłudze, aby efektywnie działać musi składać się z następujących elementów: Korpusu: pudełko w którym trzyma się film przed i po ekspozycji Obiektyw: urządzenie skupiające promienie świetlne na filmie Przysłona: urządzenie kontrolujące ilość światła padającego na film Migawka: urządzenie kontrolujące czas w jakim film jest wystawiony na działanie światła Celownik: urządzenie pozwalające nam efektywnie kadrować obraz, który chcemy utrwalić Transporter: urządzenie utrzymujące i przewijające film GŁÓWNE TYPY APARATÓW: Lustrzanki Aparaty średnioformatowe Kompakty Aparaty cyfrowe 1. Części aparatu Zaczynamy od małego ciasnego pudełka, które trzyma film - część ta nazwana jest korpusem. Następną częścią jest migawka. Migawka może być umiejscowiona w korpusie przed filmem lub w obiektywie. Kontroluje kiedy światło trafia do aparatu i jak długo działa na film. Dobry aparat powinien mieć regulację czasu otwarcia migawki. Obiektyw wpuszcza światło do aparatu i skupia obraz na filmie. Obiektyw decyduje także o tym jak duży będzie obraz opierając się na długości ogniskowej. Przysłona kontroluje jak dużo światła dociera do aparatu. Znajduje się w obiektywie i najczęściej regulowana jest jednym z jego pierścieni. Celownik to okienko z tyłu aparatu, przez które fotografujący znajduje interesujący go obiekt. Transport filmu - pomimo że nie jest to bezpośrednie urządzenie kontrolujące pracę aparatu, to odgrywa bardzo dużą rolę. W starszych typach aparatów transport odbywał się dzięki dźwigni mechanicznej, a obecnie przeważnie jest automatyczny. 1.1. Migawka Mechanizm kontrolujący długość ekspozycji filmu na światło. Mechanizm ten może być zarówno wbudowany w obiektyw (migawka obiektywowa) lub w korpus (migawka o przebiegu pionowym lub poziomym). Każda prędkość migawki to ułamek sekundy - 1/1000 sekundy, 1/4 sekundy. Czas B trzyma migawkę otwartą tak długo jak długo trzymamy spust migawki. Każda prędkość podwaja lub dwukrotnie zmniejsza czas w jakim światło może wpadać do korpusu. Najbardziej popularne czasy migawki to: 2000 - 1000 - 500 - 250 - 125 - 60 - 30 - 15 - 8 - 4 - 2 - 1 - B Zmieniając liczbę migawki na kolejną mniejszą (np. z 1000 na 500, z 8 na 4) dwukrotnie wydłużamy czas naświetlania. Odwrotnie, zmieniając liczbę migawki na kolejną większą (np. z 250 na 500, z 30 na 60) dwukrotnie czas skracamy. Efekty uzyskiwane regulacją migawki: Zatrzymanie ruchu - krótkie czasy migawki "zamrażają" ruch (zwykle od czasu 1/125 coraz krótsze) Pokazywanie ruchu - dłuższe czasy migawki dają efekt rozmycia powodującego wrażenie ruchu (zwykle czasy od 1/60 sekundy dłuższe). 1.2. Przysłona Przysłona kontroluje ile światła dociera do aparatu. Skala umowna do jej pokazywania oznaczona jest literą "f". Jasność obrazu zależna od tej skali jest kombinacją wielkości przysłony i długości ogniskowej obiektywu. Wielkość przysłony w Pentaxach regulowana jest pierścieniem na obiektywie. Zmieniając wielkość otwarcia przysłony f o 1 wielkość podwajamy lub dwukrotnie zmniejszamy ilość światła docierającą do filmu. Im większa liczba f tym mniejszy otwór właściwy, im mniejsza liczba f tym otwór ten jest większy (np. liczba f 5.6 wpuszcza dwa razy tyle światła co f8 podczas gdy f11 tylko połowę tego światła. Najpopularniejsze wartości przysłony: 1.4 - 2 - 2.8 - 4 - 5.6 - 8 - 11 - 16 - 22 - 32 Każda z tych liczb to ułamek (f2 to 1/2, f22 to 1/22) reprezentujący relację otworu właściwego przysłony do długości ogniskowej obiektywu. Przysłona f2 obiektywu 50mm wpuszcza taką samą ilość światła co ta sama przysłona w teleobiektywie 200mm, pomimo faktu, że otwór właściwy jest inny. Regulacja przysłony kontroluje głębię ostrości - jak duża część obrazu będzie ostra. Zwiększanie głębi ostrości - aby jak największa część obrazu miała właściwą ostrość (np. przy zdjęciach krajobrazowych) należy wybrać jak największą liczbę przysłony (otwór jak najmniejszy) Zmniejszanie głębi ostrości - np. przy zdjęciach portretowych (ostry jest tylko motyw przewodni) trzeba wybrać jak najmniejszą liczbę przysłony (otwór jak największy). 2. Ekspozycja Robiąc zdjęcia, wystawiamy film na ekspozycję światła. Dwie części pracujące nad kontrolą ekspozycji to przysłona i migawka. Wiedząc, że zarówno przysłona jak i migawka dwukrotnie zwiększają bądź zmniejszają ilość / długość dostępu światła, możemy uzyskać te same wyniki stosując różne kombinacje ustawień. Przysłona aparatu działa jak kran. Jeśli odkręcimy kurki do połowy, szklanka zostanie w połowie wypełniona w tym samym czasie, w którym mogłaby być wypełniona do pełna gdyby kran był odkręcony od końca. Tak samo jest z filmem: jeśli dla właściwej ekspozycji potrzebna jest przysłona f4, a ustawiona jest f5.6, film otrzyma tylko połowę światła potrzebnego do właściwej ekspozycji. To samo można powiedzieć o czasach migawki. Gdy kran jest odkręcony, szklanka, którą wypełnilibyśmy w 4 sekundy, po 2 sekundach będzie tylko w połowie pełna. Dotyczy to ekspozycji filmu. Jeśli poprawna ekspozycja wymaga aby film był naświetlany 1/30 sekundy, a migawka ustawiona jest na 1/60, to film otrzyma tylko połowę wymaganego światła. Aby naświetlenie było właściwe, ilość światła (przysłona) musi być zbalansowana z odpowiednim czasem (migawka) w jakim dochodzi ono do filmu. Odkręcenie kranu do końca pozwoli napełnić szklankę w 2 sekundy. Odkręcenie kranu do połowy pozwoli napełnić szklankę w 4 sekundy. Rezultat będzie ten sam - szklanka jest pełna. Przysłona determinująca ilość światła docierającego do filmu nie pracuje sama. Czas migawki także jest odpowiedzialny za ekspozycję. Na przykład czas otwarcia migawki w jasny, słoneczny dzień - używając przysłony f11 - może wynosić 1/125 sekundy. Jednakże w pochmurny dzień dla tej samej liczby przysłony i poprawnej ekspozycji czas może się wydłużyć do 1/30 sekundy. Ustawienia dla poprawnej ekspozycji określa światłomierz. Większość aparatów ma wbudowany światłomierz pokazujący odpowiednie ustawienia lub automatycznie je kontrolujący. Jeśli różne ustawienia dają taką samą ekspozycję po co używać f5.6 z czasem 1/125 zamiast f11 z czasem 1/30? Dwa dobre powody: wybierając odpowiednią kombinację dla danej sytuacji kontrolujemy głębię ostrości i efekt ukazania ruchu. 2.1. Automatyczna kontrola ekspozycji Zrozumienie podstawowych związków pomiędzy przysłoną i migawką pozwoli użytkownikowi wydobyć to co najlepsze z możliwości funkcji automatycznej ekspozycji. Większość nowoczesnych lustrzanek oferuje automatykę z priorytetem przysłony, automatykę z priorytetem migawki oraz automatykę programową. Te funkcje pozwalają fotografowi skoncentrować się na obrazie - aparat zajmuje się ekspozycją. Automatyka z priorytetem przysłony Użytkownik ustawia otwór przysłony - aparat dobiera prędkość migawki. Ta funkcja jest idealna do kontroli głębi ostrości, zwłaszcza przy zdjęciach krajobrazowych i portretowych. Automatyka z priorytetem migawki Użytkownik wybiera czas otwarcia migawki - aparat wybiera przysłonę. Funkcja fotografowania z priorytetem migawki jest idealna do kontroli akcji i ruchu. Automatyka programowa Aparat wybiera i czas otwarcia migawki, i wielkość przysłony. Część aparatów bierze pod uwagę także rodzaj używanego obiektywu - faworyzując krótsze czasy przy dłuższych obiektywach (mniejsza stabilność, większa prawdopodobność rozmycia obrazu przy dłuższych czasach naświetlania). Wiele lustrzanek oferuje także tryby fotografowania oparte na najczęstszych potrzebach fotografów. Najbardziej popularne automatyczne programy to: portret, krajobraz, makro, sport. Różnica polega na kombinacjach ustawień przysłony i migawki. 2.2. Pomiar światła W popularnym użyciu występują dwa typy pomiaru światła: światłomierze ręczne i światłomierze wbudowane w aparat. Światłomierze ręczne mogą być na światło odbite lub padające. Te wbudowane w aparat mierzą światło odbite. Pomiar światła odbitego Mierzone światło odbija się od przedmiotu zdjęcia. Najpopularniejsze są tutaj światłomierze punktowe. Pomiar światła padającego Mierzy natężenie światła padającego na obiekt zdjęcia. Te światłomierze są najbardziej dokładne, zwłaszcza gdy obiekt ma wiele różnych odcieni i jest różnie stonowany. Jak na razie najpopularniejszym używanym światłomierzem jest wbudowany TTL, który znajdujemy w lustrzankach. Pomiar TTL dzielimy na trzy podstawowe typy: matrycowy, centralnie - ważony i wielosegmentowy. Wielosegmentowy może oznaczać 2 - segmentowy, 6 - segmentowy, 8 - , lub więcej. Pomiar matrycowy Ten system mierzy światło wypełniające cały kadr i daje wynik uśredniony. W codziennej fotografii ten system daje doskonałe wyniki. Jednak w scenach wysokokontrastowych - jak np. biały obiekt na czarnym tle - pomiar może dać mylne wyniki. Pomiar centralnie - ważony Ten system zazwyczaj używa dwóch komórek pomiarowych mierzący światło padające na cały obszar kadru, ale kładących dodatkowy nacisk na środkową część obrazu. Ponieważ większość ludzi kadruje główny motyw zdjęcia na środku klatki ten typ pomiaru daje najlepsze rezultaty. Pomiar punktowy rozwija dalej zasadę pomiaru centralnie - ważonego dalej, skupiając się tylko na małym fragmencie całego kadru. Pomiar punktowy jest bardzo wygodnym narzędziem do uzyskiwania właściwej ekspozycji w zdjęciach z wysokim kontrastem. Często pomiar punktowy jest używany z blokadą ekspozycji pozwalając w ten sposób na rekomponowanie kadru przed wyzwoleniem migawki. Pomiar wielosegmentowy Pomiar wielosegmentowy jest kombinacją najlepszych cech w/w pomiarów. Różne segmenty obrazu są indywidualnie mierzone co daje doskonały efekt dla całości. Rozkład segmentów jest zdeterminowany przez producenta, oparte na analizie tysięcy fotografii. 3. Film Wybór właściwego filmu daje dużą różnicę pomiędzy fotografią, która rozczarowuje a taką, która jest sukcesem fotografującego. Bardzo ważne jest dobrać film do typu fotografii i warunków w których będzie się fotografowało. 3.1. Typy filmów Film czarno - biały Film kolorowy Slajd kolorowy 3.2. Formaty filmów 24mm - Advanced Photo System (APS) - 0.6 x wymiar klatki filmu standardowego 35mm 35mm - film standardowy 6x4.5 - 2.7x wymiar klatki filmu 35mm 6x7 - 4.4x wymiar klatki filmu 35mm Większy rozmiar filmu (negatywu) oznacza: Odbitki tej samej wielkości są lepszej jakości Można wykonać większe odbitki Mogą być użyte filmy z większą czułością Czułość filmu - opisuje jak czuły jest film na światło. Mierzona jest w jednostkach ISO (International Standard Organization). Wyższa czułość filmu szybciej reaguje na światło i jest lepsza przy słabych warunkach oświetleniowych. Filmy o niskiej czułości (ISO 25 - 64) - oddaje detale w lepszej ostrości, doskonałej ziarnistości i bardzo dobrym kontraście. Idealne do dużych powiększeń. Potrzebuje więcej światła i najlepiej sprawdza się w zdjęciach krajobrazowych. Filmy o średniej czułości (ISO 100 - 320) - dobre do zastosowań w fotografii "codziennej". Dobrze oddają detale, trochę ziarniste i lekko kontrastowe. Filmy o wysokiej czułości (ISO 400 - 1600) - bardzo dobre w przypadku słabego oświetlenia lub tam gdzie potrzebne są krótkie czasy migawki. Mogą dawać duże ziarna w dużych powiększeniach. Detale oddają od umiarkowanych do dobrych, ziarnistość od umiarkowanej do dużej, a obrazy są z niskim kontrastem. 4. Elektroniczna lampa błyskowa Wielu użytkowników fotografii nie używa lamp błyskowych z obawy przed trudną kalkulacją parametrów. W przeszłości rzeczywiście było dużo trudnych ustawień - ale nigdy więcej! Lampy ręczne W przypadku lamp ręcznych użytkownik musi sam ustawić wszystkie parametry: właściwy czas migawki, przysłonę adekwatną do parametrów na lampie błyskowej oraz musi sprawdzić odległość od fotografowanego obiektu. Lampy automatyczne (autoflesz) Sprawiają, że fotografowanie staje się trochę prostsze. Użytkownik musi sam ustawić parametry migawki, ale ma także większą elastyczność przy ustawianiu przysłony. Sensor umieszczony z przodu lampy mierzy światło lampy odbijane od obiektu i kiedy stwierdzi, że obiekt jest już właściwie naświetlony odcina lampę. Lampy dedykowane Pracują tak jak lampy automatyczne, ale ponieważ są dedykowane, pracują tylko z wybranym modelem aparatu i ustawiają właściwy czas synchronizacji. Lampy programowe Najłatwiejsze w obsłudze ze wszystkich. Przeznaczone są do pracy z danym modelem aparatu i same ustawiają wszystkie parametry. Mogą być zarówno wbudowane w aparat jak i być osobnymi urządzeniami. Tak jak w lampach automatycznych mierzą światło odbite od obiektu, ale czujnik pomiarowy zlokalizowany jest w aparacie a nie w lampie. Najczęściej spotykany pomiar to TTL. 4.1. Kilka szczegółów technicznych Czas synchronizacji lampy Większość aparatów ma określony maksymalny czas jaki może być użyty przy współpracy z lampą. Zazwyczaj czas ten wynosi 1/90 lub 1/125 sekundy. Jeśli czas migawki użytkownik ustawia ręcznie musi mieć na uwadze czas synchronizacji (nie może go przekroczyć). Migawka zbudowana jest z dwóch kurtyn. Przy robieniu zdjęć z lampą z czasem do maksymalnego czasu synchronizacji, pierwsza kurtyna otwiera się całkowicie i dopiero wtedy druga zaczyna się zamykać. Kiedy czasy migawki są krótsze to druga kurtyna zaczyna się zamykać nim pierwsza w pełni się otworzy. Lampa błyskowa wyzwalana jest wtedy gdy pierwsza kurtyna całkiem się otworzy. Przy za krótkich czasach lampa wyzwoli się w momencie gdy druga kurtyna już częściowo przykryje klatkę. Wiedzieliście kiedyś zdjęcia, których dolna część była w porządku, a górna całkiem czarna? - Zły czas synchronizacji. Liczba przewodnia lampy błyskowej Maksymalny dystans dla jakiego lampa błyskowa jest efektywna przy pełnej mocy. Zazwyczaj liczba przewodnia określana jest dla filmu ISO 100. 5. Obiektywy Obiektywy standardowe Zazwyczaj z ogniskową 50mm (w aparatach małoformatowych 35mm), które swym zasięgiem pokrywają mniej-więcej pole widzenia ludzkiego oka. Obiektywy szerokokątne Każde których ogniskowa jest krótsza od 50mm. Mają szerszą głębie ostrości i krótsze minimalne odległości z jakich można robić zdjęcia. Teleobiektywy Każde, których ogniskowa jest dłuższa od 50mm. Mają wąski zakres głębi ostrości, małe pole widzenia, przybliżają fotografowane obiekty. Obiektywy z zoomem Mają możliwość zmiany długości ogniskowej. Zalety: torba fotograficzna będzie lżejsza, można lepiej skadrować obraz, nie ma potrzeby wymiany obiektywu, można stosować dodatkowe efekty takie jak zooming. Wady: cięższe, wolniejsze ustawianie ostrości. Obiektywy rybie oko Ultra szerokokątne obiektywy dające zakrzywienia obrazu bądź obrazy całkiem okrągłe. SMC - Super Multi Coating Unikalna powłoka Pentaxa, składająca się z 7 warstw, stosowana na każdym pojedynczym elemencie obiektywów, poprawiająca transmisję światła, saturację kolorów i zapobiegająca odblaskom. IF - Internal Focusing Kiedy nastawiana jest ostrość zamiast całego obiektywu porusza się tylko wewnętrzna optyka.
— 12.08.2005, 12:25:25