I can\'t speak. I\'m sorry

Galeria Pauza (ul. Floriańska 18/5, Kraków) zaprasza na wernisaż wystawy Przemka Dzienisa "I can\'t speak. I\'m sorry", który odbędzie się 28 listopada o godz. 20.

 

 

Przedmioty i relacje, w jakie wchodzą z nimi ludzie, skupiają uwagę Przemka Dzienisa, który poddaje je refleksji w swych pracach poruszając się swobodnie między obszarami wyznaczanymi przez różne media i gatunki artystyczne. I choć koncepcja twórcza realizowana jest ostatecznie w fotografii, to uważny ogląd tych prac ujawnia ich „rzeźbiarski” potencjał, wykraczający znacznie poza walory czysto obrazowe. Jego źródłem jest prowadzona przez twórcę gra pomiędzy właściwościami czystego, pozbawionego specjalnych efektów wizualnych obrazu fotograficznego, a szczególnymi cechami przedstawionych na zdjęciach obiektów. Te ostatnie wiążą się z różnymi tradycjami rzeźby, choć nie zawsze wprost, często bowiem zaprzeczają podstawowym jakościom, które są z tą dziedziną artystyczną tradycyjnie wiązane.

Fotografie Przemka Dzienisa rejestrują bowiem tworzone przez niego na przekór zasadzie trwałości i solidności konstrukcje, wykonane z nierzeźbiarskich materiałów obiekty, czasem aranżowane w większe układy, których integralną część stanowi człowiek. Te niecodzienne, choć odsyłające do doświadczenia codzienności, kreowane ze zwyczajnych materiałów, niekiedy trudne do zidentyfikowania formy, istnieją tylko w przekładzie na wizualny język innego medium, fotografii. Z drugiej zaś strony określają wyraźnie estetykę samych obrazów, jak w przypadku fotografii ukazującej kruchą, efemeryczną konstrukcję, posklejaną z pasków białego papieru, sugerującą kształtem zarys dłoni. Minimalistyczna konwencja obrazowania, ograniczona niemalże wyłącznie do czerni i bieli, podkreśla oszczędność formy i wydobywa fakturalne walory lekkiej, zgniecionej materii.

Obiekt zdaje się powstawać właściwie dopiero w doświadczeniu percepcyjnym widza. Konstytuuje się w jego spojrzeniu, gdy najpierw trafia ono na fotografię reprezentującą papierową formę, z drugiej zaś usiłuje przekroczyć barierę pośredniczącego obrazu, by ową formę zrekonstruować. W tym właśnie sensie obraz staje się niezwykle „rzeźbiarski”, przez sugestywną reprodukcję materialnych, fakturalnych, a nawet haptycznych walorów papierowych obiektów. W samych obiektach akcentowany jest natomiast ich wymiar obrazowy, gdy podstawowe, zredukowane do minimum środki fotografii, jak światło i cień, rezygnacja z barwy, wyznaczają pole doświadczenia wizualnego.

Fotografie Przemka Dzienisa stanowią intrygujący komentarz do medialnej kondycji sztuki współczesnej. Chodzi tu bowiem nie tyle o zacieranie zawsze przecież płynnych granic między różnymi gatunkami wypowiedzi artystycznej, czy też kwestionowanie sensowności operowania kategorią medium, ale raczej o wskazywanie na to, co zdarza się w momentach spotkań, o konsekwencje tych interakcji. Celem jest raczej dokonywanie takich przesunięć, w ramach których różne media naznaczają nawzajem swe cechy szczególne, gdy jedno z nich pozwala dostrzec i wydobyć to, co w drugim najistotniejsze. 
Tak jest w przypadku tych z obrazów Przemka Dzienisa, w których pojawia się postać ludzka, szczególnie akcentujących ulotność, momentalność utrwalonych w fotografii kompozycji. Niektóre z nich, jak fotografia przedstawiająca stojącego w narożniku pomieszczenia, odwróconego tyłem do widza mężczyzny, na którego głowie opiera się pilśniowa płyta, wywołują z pamięci „One Minute Sculptures” Erwina Wurma. Podobieństwo do realizowanych od lat 80. prac austriackiego artysty dotyczy jednak tylko metody twórczej, polegającej na ustawianiu modeli w zaskakujących pozach i relacjach z obiektami, najczęściej przedmiotami codziennego użytku albo pochodzącymi z otaczającej rzeczywistości, pozbawionymi swych zwyczajnych funkcji.

 

 

W ten sposób stawiane są pytania o znaczenie rzeźby, tworzonej w tych wypadkach nie tylko z pominięciem artystycznych procedur, bez użycia typowych dla sztuki tworzyw, ale znosi także zwyczajowy dystans między obiektem a człowiekiem, który staje się po prostu częścią sztucznej kompozycji. Kompozycji z założenia nietrwałej, w której koncepcję, właśnie z racji udziału człowieka, wpisany jest rozpad, destrukcja. Ulotne, chwilowe aranżacje zarejestrowane zostają na filmie lub w fotografii, rzeźba realizowana jest zatem w innym medium, którego rola w pracach Dzienisa nie ogranicza się bynajmniej do prostej rejestracji. Staje się ono raczej komentarzem do efemerycznego charakteru tych konstrukcji. Jeśli się przyjrzeć dokładnie pracom Przemka Dzienisa, sytuacja czasowa kreowanych przez niego kompozycji jest mniej jednoznaczna, niż zdaje się na pierwszy rzut oka. Wbrew improwizowanemu i prowizorycznemu charakterowi tych aranżacji, postaci wydają się skazane na tkwienie w niewygodnych i krępujących pozach. Uwięzione przez przedmioty bądź nimi obarczone, trwają w niemocy. I tu ujawnia się główna różnica w stosunku do prac Wurma. W realizacje austriackiego artysty wpisany jest humor, komizm tych sytuacji ułatwił zresztą ich recepcję w kulturze popularnej, czego najbardziej znanym przykładem jest chyba klip „Can\'t stop” grupy Red Hot Chilli Peppers. Natomiast w pracach Dzienisa wyczuwamy raczej rodzaj ironii, wskazującej na szczególny rodzaj więzi człowieka z rzeczami.

Absurdalne konstrukcje ustanawiające relacje człowieka z przedmiotami, tanimi i zużytymi, jak kawałek paździerzowej płyty czy para damskich rajstop, przesycone są raczej atmosferą pustki i wyciszenia. Sprzyja temu minimalizm estetyki obrazu fotograficznego, jego jasna, zgaszona kolorystyka. Przede wszystkim uderza jednak brak jakiejkolwiek ekspresji postaci, o których trudno powiedzieć, czy są pogrążone w zadumie, czy trwają bezmyślne. Ich dystans i odmowa jakiegokolwiek kontaktu wprowadza stan lekkiej melancholii. Wycofane, zamknięte w sobie postaci paradoksalnie zostały bowiem skrępowane, obezwładnione lub przytłoczone przedmiotami, które same pozbawione są jakiejkolwiek mocy...

- Magdalena Wróblewska

Przemek Dzienis - Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi oraz filozofii na Uniwersytecie Łódzkim. W swojej pracy skupia się głównie na portrecie, korzystając z możliwości związanych z digitalizacją medium, dzięki czemu jest w stanie uchwycić to, co często nieuchwytne i zbudować wyjątkową atmosferę w swoich pracach. Realizuje również rzeźbiarskie instalacje reinterpretujące momenty fotograficzne. Wybrane wystawy indywidualne: I can’t speak, I’m sorry, PF Gallery, Poznan (2012); NN Personality, Platan Gallery, Budapeszt, Węgry (2011); NN Personality, Platan Gallery Galeria FF, Łódź (2010); NN Personality, 1500m/k, Warszawa (2009). Wybrane wystawy zbiorowe: Recommended by..., Fotogalerie Wien, Wiedeń, Austria (2012); Basen, Festiwal TIFF, Wrocław (2012); Sub pop, Galeria BWA Warszawa, Warszawa (2012); Some things visible and invisible, Galeria Instytutu Polskiego, Dusseldorf, Niemcy (2010); Blade Factory, Liverpool (2010).
Nagrody i rezydencje: rezydencja Saatchi Foundation w Liverpoolu (2010), EEA & NFM, Shaping Time, polsko-norweskie warsztaty, Lódz/Bergen, Polska/Norwegia (2011).