Czego nie wolno. Etyka w fotoreportażu

22 listopada o godz. 19 w Gdańskiej Galerii Fotografii (ul. Grobla I 8/15, Gdańsk) odbędzie się podwójny wernisaż - wystawy Jana Grabka "Polska. Ziemia obiecana?" oraz Olgi Mielnikiewicz "Afganistan - poza stereotypami". Obie ekspozycje składają się na projekt "Czego nie wolno. Etyka w fotoreportażu", który zainicjowany zostanie debatą pod tym samym tytułem, 23 listopada o godz. 18.

 

 

Wystawa zawiera blisko siedemdziesiąt fotografii reportażowych dokumentujących trudne warunki życia w wyniszczonym wojną Afganistanie i ubogich ośrodkach dla uchodźców w Polsce. Prezentowane prace są idealnym kontekstem dla  refleksji nad etyczną stroną tworzenia fotografii reporterskiej. Szczególnie ciekawym jest fakt pracy fotoreporterów działających na zlecenie organizacji pomocowych, przykładem bardzo świadomie prowadzonej polityki w tym zakresie jest działalność Polskiej Akcji Humanitarnej. O zagadnieniach związanych z tym tematem i o istnieniu kodeksu postępowania w zakresie informowania i przedstawiania w obrazach innych krajów opowiedzą dnia 23.11.2011 autorzy fotografii Olga Mielnikiewicz i Jan Grabek w rozmowie z trójmiejskimi fotoreporterami prasowymi. Rozmowę poprowadzi reżyser Przemek Młyńczyk (prezes Fundacji Młodego Kina), który odniesie się także do kwestii etyki w reklamie filmowej.

O wystawie

Wystawa fotografii Olgi Mielnikiewicz, podróżniczki i edukatorki, skupia się na ludziach i przyrodzie Afganistanu. Autorka spędziła blisko rok na  misji edukacyjnej PAH i blisko współpracowała z mieszkańcami tego wyniszczonego wojną i naznaczonego piętnem terroryzmu kraju. Wśród jej fotografii wiele jest portretów dzieci i kobiet ale także surowej natury. Powagę i dramatyczne napięcie zarejestrowanych scen łagodzą barwne odcienie codzienności, bazary, wnętrza domów i strojów. Podtrzymywane choćby w namiastce jako wspomnienie świetności Afganistanu. Zdjęcia które prezentuje na wystawie, zostały wykonane podczas pobytu w Afganistanie w 2008-2009 r. podczas pracy i w czasie wolnym, w Kabulu oraz górskich wioskach w prowincjach Parwan, Kapisa, Pandższir za zgodą fotografowanych osób. Ciekawym kontekstem dla prezentacji Mielnikiewicz, są czarno-białe losy przypadkowych mieszkańców Polski w pracach Jana Grabka. Cykl fotograficzny „Polska.Ziemia Obiecana?” prezentuje realia życia przymusowych emigrantów w naszym kraju. Przez ostatnie miesiące autor odwiedzał różne ośrodki dla uchodźców, w których rejestrował codzienność przebywających tam osób. Fotografie Grabka pokazują stan zawieszenia, w jakim znaleźli się mieszkańcy tych miejsc. Mamy wrażenie, że nikt nie jest tu naprawdę, gdyż oczekiwanie stało się dominującym elementem codziennej egzystencji. Autor wypowiada się w imieniu swoich bohaterów:

 

 

Naszym życiem kierują procedury, których nie tylko nie rozumiemy, ale o których niewiele wiemy. Stają się one niespodziewaną przeszkodą na każdym naszym kroku. Decyzje administracyjne, od których – nie wiedzieć czemu – zależy nasza przyszłość, są ciągle opóźniane i często pozbawione uzasadnień.(…)

Żyjemy z dnia na dzień, z miesiąca na miesiąc, z roku na rok. Bez żadnych gwarancji, że nie będą to stracone lata. Nie wiemy, czy pewnego dnia, wcześniej czy później, nie będziemy musieli powiedzieć swoim dzieciom, że wracamy do kraju…

W przejmujących fotografiach zobaczymy więc ciężką atmosferę  życia emigrantów, których poczucie wyobcowania zasadza się nie tylko na braku możliwości komunikacji ale i odmiennych zwyczajach życia. Pozbawieni swojego naturalnego otoczenia, stłoczeni na małych przestrzeniach mieszkalnych wegetują bez prawa do pracy, szans na obywatelstwo polskie, edukacji językowej. Tylko dzieci są w stanie cieszyć się chwilą.

O autorach:

Olga Mielnikiewicz - filolożka i dziennikarka. W latach 2006-2009 realizowała projekty wodne i edukacyjne Polskiej Akcji Humanitarnej w Czeczenii i Afganistanie. Od 2009 zajmuje się edukacja globalną w Polsce, między innymi starając pokazaywać szerszej publiczności piękną i ciekawą twarz Afganistanu. Autorka publikacji edukacyjnych PAH i artykułów o Afganistanie.

Jan Grabek -  (rocznik 1987) studiuje na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego na specjalizacji Fotografia Prasowa. Jest absolwentem Akademii Fotoreportażu. Interesuje się problematyką społeczną:  migracją i współczesnym życiem rodzinnym.